آیا به این فکر کرده‌اید که اگر اقتصاد جهانی دچار بحران و رکود مالی شود، چه بر سر ارزهای دیجیتال می‌آید؟ در صورت تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی، وقوع جنگ‌های بین‌المللی و ایجاد اختلال گسترده در زیرساخت‌های فیزیکی مانند قطع برق یا اینترنت وضعیت رمزارزها چه خواهد شد؟ فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال مستقل از این جهان نیستند و اتفاقاتی که در دنیای ما رخ می‌دهد، آن‌ها را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
مقایسه قیمت صرافی‌های ایرانیبا میهن بلاکچین، بهترین قیمت خرید و فروش ارزهای دیجیتال رو پیدا کن!
مقایسه صرافی
مجله کوین تلگراف با تعدادی از کارشناسان صنعت کریپتو در مورد وضعیت ارزهای دیجیتال در صورت مواجهه با رکود اقتصاد جهانی مصاحبه کرده است. برخی معتقدند که سرنوشت ارزهای دیجیتال جدا از سایر بازارهای مالی نیست؛ اما عده‌ای نیز بر این باورند که رکود امور مالی سنتی منجر به پذیرش گسترده‌تر و در نتیجه افزایش قیمت ارزهای دیجیتال می‌شود. با میهن بلاکچین همراه باشید تا ببینیم اثر بحران رکود اقتصاد جهانی بر ارزهای دیجیتال چیست. آیا لرزه در امور مالی سنتی، سد راه بولران ارزهای دیجیتال خواهد شد؟
مروری بر اتفاقات دنیای ارزهای دیجیتال در نیمه اول سال ۲۰۲۴
در نیمه نخست سال ۲۰۲۴ اتفاقات مهمی در صنعت کریپتو رخ داد؛ ای‌‌تی‌اف‌های اسپات بیت کوین (Spot Bitcoin ETFs) بعد از چراغ سبز کمیسیون بورس و اوراق بهادار، فعالیت خود را در بازارهای مالی ایالات متحده آغاز کردند. ترامپ، نامزد اصلی ریاست جمهوری ایالات متحده در اقدامی غیرمنتظره، قاطعانه از صنعت ارزهای دیجیتال حمایت کرد. بیت کوین چهارمین رویداد هاوینگ (Halving) را پشت سر گذاشت و سقف ۷۲ هزار دلاری را لمس کرد. اتریوم دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان نیز در صورت تایید ETF اتر در ماه جولای، نقطه عطف مهمی را به‌دست می‌آورد.
با وجود همه این اتفاقات مثبت، مسئله این است که دنیای ارزهای دیجیتال در خلأ قرار ندارد؛ اتفاقاتی که در دنیای واقعی رخ می‌دهد مانند جنگ‌ها، رویدادهای آب‌وهوایی غیرمتعارف و استمرار تورم پولی روی دنیای کریپتو هم اثر می‌گذارد. با توجه به شرایط حاکم بر جهان، فروپاشی سیستم‌های مالی سنتی چندان دور از انتظار نیست. حالا سوال این است که اگر این بحران تحقق پیدا کند و جهان دچار رکود اقتصادی شود، تکلیف آخرین بولران ارزهای دیجیتال چیست؟ آیا روند صعودی رمزارزها در این چرخه متوقف می‌شود؟
نظر کارشناسان در مورد فروپاشی امور مالی سنتی چیست؟
پائولو تاسکا (Paolo Tasca) اقتصاددان و موسس مرکز فناوری‌های بلاکچین دانشگاه کالج لندن در مورد احتمال وقوع بحران در امور مالی سنتی می‌گوید:
قطعا تا پایان سال جاری اصلاحات عمده‌ای در بازارهای مالی اتفاق می‌افتد؛ اما ممکن است با بحران تمام عیاری مواجه نشویم. ماشه تغییرات، احتمالا بازار هوش مصنوعی را نشانه گرفته است. اما به نظر من بازار اصلی که باید به آن توجه کنیم، بخش بدهی‌ها است. ایالات متحده با کسری‌های مالی گسترده‌ای دست‌وپنجه نرم میکند و ممکن است نرخ بهره را کاهش ندهد. در‌این صورت بازارهای اوراق قرضه و سهام به دلیل استمرار سیاست‌های پولی محدود‌کننده متضرر می‌شوند.
یو ژیانگ (Yu Xiong) پروفسور و مدیر آکادمی سری (Surrey Academy) در رابطه با احتمال بحران مالی می‌گوید:
استمرار تورم، تنش‌های ژئوپلیتیک و همچنین کسب سود از حباب برخی دارایی‌ها بدون توجه به ارزش ذاتی آن‌ها نظیر داراییهای بخش فناوری و هوش مصنوعی، کاتالیزورهای بالقوه‌ای هستند. وقوع بحران مالی جهانی در سال ۲۰۲۴ را نمی‌توانیم انکار کنیم.
نمودار زیر قیمت سهام جهانی را نشان می‌دهدکه با شاخص شیلر (Shiller) محاسبه می‌شود. قیمت سهام جهانی در تاریخ ۱۷ ژوئن روی ۳۵.۶۴ بوده است که نسبت به میانگین تاریخی آن دوبرابر بیشتر است.
نایجل گرین (Nigel Green) مدیرعامل و موسس گروه deVere معتقد است که بازارهای رشد و فناوری به‌غیر از بخش هوش مصنوعی بیش‌ازحد ارزش گذاری‌شده‌اند و دارای حباب هستند. او می‌گوید:
یک حباب می‌تواند باعث بی‌ثباتی گسترده بازار شود. درگیری‌های مداوم مانند درگیری بین اسرائیل و غزه یا تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی مانند موضوع تایوان باعث آشفتگی اقتصادی و از بین رفتن اطمینان سرمایه‌گذاران می‌شود. در نتیجه افراد به داراییهای غیرمتمرکز پناه می‌برند.
اگر کل اقتصاد جهان دچار بحران شود و به سمت سقوط حرکت کند، آنوقت برای دنیای کریپتوکارنسی‌ها چه اتفاق می‌افتد؟ ژیانگ در این رابطه می‌گوید:
از نظر تاریخی با شروع بحران‌های مالی، سیل فروش انواع دارایی‌ها از جمله ارزهای دیجیتال شروع می‌شود؛ زیرا سرمایه‌گذاران می‌خواهند نقدینگی داشته باشند. در نتیجه قیمت ارزهای دیجیتال هم مانند سایر بازارها دچار سقوط ناگهانی می‌شود. البته بعد از فروکش کردن وحشت اولیه و در میان مدت، ممکن است یک مرحله بازیابی اتفاق بیفتد. در این مرحله سرمایه‌گذاران دوباره به داراییهای غیرمتمرکز پناه می‌برند و روند صعودی ارزهای دیجیتال دوباره شروع می‌شود.
اتفاقی که در بلندمدت می‌افتد قابل‌توجه است. با توسعه گسترده هوش مصنوعی، استقبال از بلاکچین و فناوری‌های غیرمتمرکز بیشتر می‌شود. بنابراین، اگرچه ممکن است همزمان با وقوع بحران در امور مالی سنتی در سال ۲۰۲۴، بازار کریپتو هم دچار بی‌ثباتی شود؛ اما احتمالا سقوط بزرگی در کار نیست. در واقع، چنین بحرانی می‌تواند در بلندمدت منجر به افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال شود.
آیا بحران اقتصادی اتفاق می‌افتد؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند که بحران‌های اقتصادی، رویدادهای دوره‌ای هستند و به همین دلیل نگاه تاریخی به موضوع، بسیاری از مسائل را روشن میکند. مارک هیگینز (Mark Higgins) نویسنده کتاب «سرمایه‌گذاری در تاریخ مالی ایالات متحده: فهم گذشته برای پیش‌بینی آینده» است. او در این کتاب به بررسی نیروهای اقتصادی می‌پردازد که از سال ۱۹۷۰ تاکنون تاریخ مالی ایالات متحده را شکل داده‌اند. او می‌گوید:
معتقدم اگر بحرانی رخ دهد، اتفاقی که می‌افتد ناشی از خطری است که مردم متوجه آن نیستند، نه خطری که از آن هراس دارند. وحشت ۱۸۱۹ (Panic of 1819) اولین رکود بزرگ اقتصادی آمریکا بود که منشا آن به چهار سال قبل و فوران کوه تامبورا برمی‌گردد. این فوران به دلیل تغییرات شدید اقلیمی و آب‌وهوایی، برداشت محصول در بسیاری از مناطق جهان را با مشکل مواجه کرد.
نمونه تاریخی دیگر، وحشت ۱۹۰۷ و سقوط بورس اوراق بهادار نیویورک است که علت اصلی آن زلزله مهیب سانفرانسیکو در سال ۱۹۰۶ بود. بحران مارس ۲۰۲۰ نیز از همه‌گیری جهانی کووید ۱۹ نشات گرفت. هیچ‌یک از این انفجارهای مالی در زمان وقوع حادثه پیش‌بینی نمی‌شدند. در وضعیت فعلی با وجود فشارهای تورمی و سیاست‌های پولی انقباضی، آسیب‌پذیری در برابر بحران مالی نسبتا بیشتر شده است؛ اما پیش‌بینی اینکه آیا رکود رخ می‌دهد و چه زمانی خواهد بود، غیرممکن است.
آیا در زمان رکود اقتصادی بیت کوین یک پناهگاه امن است؟
برخی کارشناسان معتقدند که ارز دیجیتال یک دارایی ناهمبسته است. این یعنی اگر سهام و اوراق قرضه سقوط کنند، ارزهای دیجیتال لزوما دچار سقوط نمی‌شوند. البته چنین تفکری می‌تواند فقط یک آرزو باشد.
پائولو تاسکا در این خصوص می‌گوید:
کریپتو تا الان نشان داده است که به‌طور چرخه‌ای عمل میکند. فکر نمی‌کنم در سال ۲۰۲۴ نسبت به چرخه‌های قبلی ارزهای دیجیتال اتفاق متفاوتی رخ دهد. تفکر آکادمیک بر این باور نیست که بیت کوین می‌تواند در بحرانها یک پناهگاه امن باشد. اگر ارزش سهام کاهش پیدا کند یا سیاست‌های پولی و مالی محدودتر شوند، ارزش ارزهای دیجیتال هم کاهش پیدا میکند.
لوکاس کیلی (Lucas Kiely) مدیر ارشد سرمایه‌گذاری پلتفرم ثروت دیجیتال ییلد اَپ (Yield App) می‌گوید:
اگر در زمان بحران بازارهای مالی دچار فشار عرضه شوند، بازار ارزهای دیجیتال هم از سقوط ناگهانی بازار سنتی تبعیت میکند؛ چراکه این دارایی‌ها در شوک اولیه از همدیگر تاثیر می‌پذیرند. اما بیت کوین به دلیل ماهیت پرواز به سمت کیفیت نسبت به سایر دارایی‌ها سریع‌تر خودش را بازیابی میکند.
مارک فلوری (Marc Fleury) مدیرعامل و یکی از بنیانگذاران شرکت فناوری مالی تو پرایم (Two Prime) در مورد بیت کوین و ارزهای دیجیتال در زمان بحران نظر مثبتی دارد و این‌طور می‌گوید:
ممکن است که ارزهای دیجیتال کاملا بر خلاف سایر دارایی‌ها عمل نکنند؛ اما چرخه‌های گذشته ثابت کرده است که گاهی‌اوقات می‌توانند به عنوان یک پناهگاه امن عمل کنند. زمانی‌که بانک سیلیکون ولی در مارس ۲۰۲۳ سقوط کرد و دومین ورشکستگی بزرگ بانکی در تاریخ ایالات متحده را رقم زد، تمام بازارهای سهام جهانی لرزیدند؛ اما بر خلاف انتظارات، قیمت بیت کوین افزایش یافت.
آیا در زمان رکود اقتصادی پذیرش از ارزهای دیجیتال بیشتر می‌شود؟
بورس اورق بهادار ایالات متحده در ماه ژانویه (دی‌ماه ۱۴۰۲) ۱۱ مورد ETF اسپات بیت کوین جدید را تایید کرد و تمام آن‌ها در نیمه نخست سال ۲۰۲۴ با استقبال کاربران مواجه شدند. صندوق ETF بلک راک، iShares Bitcoin Trust، به تنهایی تا اواسط ماه ژوئن (خرداد) ۲۰ میلیون دلار دارایی جذب کرده است. این آمار در میان ETFهایی که تاکنون راه‌اندازی شده‌اند، یک رکورد به‌شمار می‌رود.
برخی بر این باورند که استقبال از ETFها به مرور زمان بیشتر می‌شود. گسترده‌تر شدن پایگاه کریپتو به این معنی است که اگر دنیای مالی سنتی بلرزد، ارزهای دیجیتال سنگر محکمی هستند. پائول گیوردانو (Paul Giordano) معاون مدیریت دارایی ماراتون دیجیتال (Marathon Digital) که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های استخراج بیت کوین در جهان است، می‌گوید:
عملکرد ارزهای دیجیتال در کوتاه مدت با چرخش همه داراییهای پرریسک همبستگی دارد؛ اما به دلیل افزایش پذیرش در بلندمدت، در زمان سقوط بازارهای سهام جهانی عملکرد بهتری خواهند داشت.
گرین هم در مورد پتانسیل کریپتو و مقاومت در برابر تحولات جهانی نظر مثبتی دارد و می‌گوید:
اگر دنیای امور مالی سنتی دچاز تزلزل شود، سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال را به عنوان پوششی در برابر بی‌ثباتی داراییهای مالی سنتی انتخاب می‌کنند. این انتخاب منجر به تداوم سرمایه‌گذاری و افزایش بالقوه قیمت ارزهای دیجیتال می‌شود.
اگر اینترنت قطع شود چه اتفاقی برای ارزهای دیجیتال می‌افتد؟
خرید و فروش ارزهای دیجیتال در فضای اینترنت انجام می‌شود که به نوبه خود مستلزم فعالیت ارائه‌دهندگان برق و مخابرات است. حالا یک سوال مهم این است که در صورت مواجهه با آشفتگی‌های ژئوپلیتیکی مانند وقوع جنگ‌ها، چه بر سر رمزارزها و بیت کوین می‌آید؟ اگر تنش‌های ژئوپلیتیکی تشدید شود و طرف‌های متخاصم درگیر حملات سایبری یا فیزیکی به زیرساخت‌های حیاتی مانند نیروگاه‌ها و مراکز داده شوند، آیا فعالیت ارزهای دیجیتال هم متوقف می‌شود؟
رضا باندی (Reza Bundy) مدیرعامل اطلس کپیتال تیم (Atlas Capital Team) در این باره می‌گوید:
بیت کوین یکی از آسیب‌پذیرترین سیستم‌ها است. در صورت تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی، علاوه‌بر سایر زیرساخت‌ها شبکه‌های برق هم هدف حملات نامتقارن قرارمی‌گیرند. نیروهای ارتش به جای اینکه در میدان جنگ به مصاف همدیگر بروند، بخش بانکی و شبکه‌های برق را مورد هدف قرار می‌دهند. در چنین شرایطی دسترسی به ارزهای دیجیتال در بخش‌های بزرگی از جهان قطع می‌شود.
هیگینز معتقد است که اگر جهان به هر دلیلی تا پایان سال ۲۰۲۴ با بحران مالی سنتی مواجه شود، بیت کوین کمکی به دارندگانش نمی‌کند. او می‌گوید:
به نظر من ارزهای دیجیتال فراتر از یک دارایی سوداگرانه هستند و در نهایت مسیر خودشان را طی می‌کنند. نزدیک‌ترین مثال در تاریخ ایالات متحده، تکثیر اسکناس‌های دولتی پس از تصویب قوانین بانک ملی در طول سال‌های بانکداری وحشی از اواسط دهه ۱۸۳۰ تا ۱۸۶۰ (۱۲۰۹- ۱۲۳۹) است. در این دوره ارزش یک «دلار» بر اساس قدرت بانک صادرکننده اسکناس، متفاوت بود. به نظر من ارزهای دیجیتال هم وضعیت چندان متفاوتی ندارند.
ارزهای دیجیتال چطور از رکود اقتصاد جهانی جان سالم به‌در می‌برند؟
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که صنعت کریپتو برای زنده‌ماندن در بحران طولانی‌مدت امور مالی سنتی باید دلایل و کاربردهای قانع‌کننده‌تری ایجاد کند. تاسکا می‌گوید:
میزان پذیرش ارزهای دیجیتال هیچ ارتباطی به اتفاقات غیرمترقبه مالی ندارد؛ بلکه کاربردهای عملی مناسب و قابلیت‌هایی که در امور مالی سنتی کمیاب هستند، موجب استقبال از آن‌ها می‌شود. مطمئنا روندهای سوداگرانه کوتاه‌مدت منجر به رشد بلندمدت نمی‌شوند.
باندی معتقد است که صنعت کریپتو باید به این فکر کند که چطور می‌تواند عملا با دنیای امور مالی سنتی تطابق پیدا کند. او می‌گوید:
خودحاکمیتی یک توهم رمزنگاری است. اگر اقتصاد جهانی سقوط کند، ارزهای دیجیتال شما را نجات نخواهند داد. ارزهای دیجیتال می‌توانند بخشی از راه‌حل برای ایجاد دنیای امن‌تر و عادلانه‌تر باشند؛ اما راه‌حل اصلی نیستند. صنعت کریپتو می‌تواند با تمرکز بیشتر روی داراییهای دنیای واقعی (RWA) یعنی با توکنیزه کردن داراییهای فیزیکی مانند املاک و کالا یا داراییهای مالی سنتی مانند اوراق خزانه به بقای خودش کمک کند.
آیا رکود اقتصاد جهانی منجر به افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال می‌شود؟
هیگینز اشاره میکند که تلاش برای پیش‌بینی بحران و رکود یک کار احمقانه است. پائول ساموئلسون (Paul Samuelson) اقتصاددان و برنده جایزه نوبل یک‌بار به شوخی گفته است:
بازار سهام ۹ رکود از ۵ رکود گذشته را پیش‌بینی کرده بود.
بیشتر بودن پیش‌بینی‌ها از رویدادهای واقعی، نشان می‌دهد که چقدر این کار دشوار است؛ اما لزوما به این معنا نیست که باید از آن اجتناب کنیم. پیش‌بینی‌ها با وجود اینکه مملو از حدس و گمان هستند، می‌توانند به مدیریت ریسک کمک کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند بر مبنای همین نظرات پرتفوی متنوع بچینند و برای محافظت در برابر رکودهای احتمالی استراتژی‌های پوشش ریسک را در نظر بگیرند.
واقعیت این است که بسیاری از کارشناسان معتقدند که فروپاشی مالی جهانی به این زود‌های اتفاق نمی‌افتد. دیوید یرماک (David Yermack) پروفسور تحول امورمالی و کسب و کار دانشگاه نیویورک می‌گوید:
من هیچ دلیلی برای وقوع یک بحران مالی جهانی نمی‌بینم. اقتصاد قوی است و بازارها نزدیک به بالاترین حد خود هستند. بیشتر مشکلات مالی جهان به چین محدود می‌شود. در هر صورت ایجاد ارتباط بین قیمت ارزهای دیجیتال و اقتصاد جهانی دشوار است. هر نوع پیش‌بینی در مورد قیمت رمزارزها احتمالا باید مستقل از شرایط بازار جهانی باشد.
الویرا سوجلی (Elvira Sojli) دانشیار امور مالی دانشگاه نیوساوث‌ولز (UNSW) در این رابطه می‌گوید:
موقعیت بسیار قوی در بازار املاک و مستغلات داریم و ترازنامه‌های بانکی نیز وضعیت پایداری دارند. فکر نمی‌کنم بحران مالی جهانی در راه باشد. احتمال اینکه سیاست ما را به بحران بکشاند، بسیار بیشتر است.
با این حال بسیاری بر این باورند که اگر فاجعه‌ای رخ دهد، ویژگی‌های اصلی بلاکچین و ارزهای دیجیتال مانند تمرکززدایی، امنیت، شفافیت و قابلیت ردیابی می‌تواند بقای آن‌ها را تضمین کند. ژیانگ یکی از این افراد است و می‌گوید:
در حالی که وقوع بحران در سیستم امور مالی سنتی می‌تواند به‌طور موقت روند صعودی ارزهای دیجیتال را از مسیر منحرف کند؛ اما نقاط قوت و ارزش‌های منحصر‌به‌فرد فناوری بلاکچین و رمزارزها می‌تواند منجر به پذیرش قوی و گسترده‌تر در بلندمدت شود.
جمع‌بندی
پیش‌بینی اینکه در آینده چه اتفاقی می‌افتد و آیا جهان با رکود اقتصادی مواجه می‌شود یا خیر، کار چندان ساده‌ای نیست. اما در صورت وقوع بحران در امور مالی سنتی، دو دیدگاه متفاوت برای ارزهای دیجیتال وجود دارد. گروه اول به همبستگی ارزهای دیجیتال با سایر بازارهای مالی معتقدند و دنیای کریپتو را هم محکوم به سقوط می‌دانند.
در مقابل عده‌ای دیگر بر این باور هستند که صنعت ارزهای دیجیتال می‌تواند با ایجاد کاربردهای عملی و قابلیت‌هایی که در بازار مالی سنتی کمیاب هستند از بحرانها جان سالم به در ببرد. شما با نظر کدام گروه موافق هستید؟ آیا رکود اقتصاد جهانی مانع بولران ارزهای دیجیتال می‌شود یا با قدرت بیشتر ادامه می‌دهد؟
